Koło Przewodników Turystycznych w Gliwicach

Rezerwat przyrody "Las Dąbrowa"

Wojewoda Śląski Rozporządzeniem nr 51/08 z dnia 25 lipca 2008 roku powołał do życia rezerwat przyrody pod nazwą „Las Dąbrowa”. Jest to położony na terenie gmin Gliwice i Sośnicowice obszar lasu o powierzchni 76,63 ha, wchodzący w skład Nadleśnictwa Rudziniec, obejmujący oddziały leśne obrębu Rachowice: 2b, c, d, f, g, 3a, b, c, d, f, g, h, i.

Wokół rezerwatu została utworzona otulina obejmująca obszar 232,48 ha, położona na terenie gmin Gliwice i Sośnicowice1. Celem ochrony w rezerwacie jest zachowanie ze względów naukowych, przyrodniczych, dydaktycznych i krajobrazowych różnogatunkowych drzewostanów grądowo – łęgowych wraz z całym bogactwem gatunkowym fauny i flory.

Dla rezerwatu zostały określone jego rodzaj, typ oraz podtyp:

rodzaj rezerwatu – leśny (L),

typ i podtyp rezerwatu ze względu na dominujący przedmiot ochrony,

typ – fitocenotyczny(PFi),
podtyp – zbiorowisk leśnych (zl),

typ i podtyp rezerwatu ze względu na główny typ ekosystemu,

typ – leśny i borowy (EL),
podtyp – lasów nizinnych (lni).

Patrząc na obszar rezerwatu ze ścieżki rowerowej Nr 376 biegnącej przez pola Ostropy, możemy dostrzec, że stanowi on swoistą wyspę leśną leżąca w pobliżu zurbanizowanych terenów miejskich, otoczoną polami, które stanowią jego otulinę.

To swoista enklawa leśna o charakterze zbliżonym do naturalnego, porastająca pagórkowaty teren z licznymi potokami, oczkami wodnymi oraz wilgotnymi łąkami. Ochroną rezerwatową objęto pięć zespołów leśnych:

olsu porzeczkowego,
łęgu jesionowo-olszowego,
podgórskiego łęgu jesionowego,
łęgu wiązowo-jesionowego,
grądu subkontynentalnego.

Na terenie rezerwatu występują liczne gatunki roślin chronionych m.in.: konwalia majowa, kopytnik pospolity, bluszcz pospolity, ciemiężyca biała, tojeść zwyczajna, karbieniec pospolity, śledziennica skrętolistna, wawrzynek wilczełyko, listeria jajowata, przetacznik, a ze świata zwierząt ginący w Polsce gatunek dzięcioła białobrzegiego. Ponadto na obszarze rezerwatu stwierdzono występowanie 27 gatunków roślin rzadko występujących na terenie Wyżyny Śląskiej z wiechliną oraz perłówką jednokwiatową.

W celu umożliwienia poznania bogactwa przyrodniczego rezerwatu, Nadleśnictwo Rudziniec poprowadziło ścieżkę edukacyjną, wzbogaconą tablicami informacyjnymi dotyczącymi zbiorowisk leśnych,

drzew pomnikowych,

oraz wpływu człowieka na bioróżnorodność systemów.

W sposób szczególny wyeksponowano dwa gatunki roślin, które właśnie w tym lesie zostały oznaczone po raz pierwszy na Śląsku są to jeżyna gliwicką i kozłek całolistny.

Jeżyna gliwicka (Rubus glivicensis) została tutaj odszukana i opisana w 1909 roku przez Franza Josepha Spribillego (1841- 1921).

Kozłek całolistny (Valeriana simplicifolia) został tutaj odszukany przez Hermana Kabatha (1812 – 1888) w 1828 roku i opisana w 1864 roku.

Dla ułatwienia spaceru ścieżką edukacyjną, leśnicy ustawili zadaszone miejsce do wypoczynku,

a w miejscach podmokłych zbudowano mostek oraz leżącą kładkę.

W planach na 2009 rok jest wyznaczenie w pobliżu rezerwatu miejsca parkingowego.

Kilka uwag praktycznych

Jak dostać się do rezerwatu „Las Dąbrowa”

pieszym szlakiem turystycznym Powstańców Śląskich – kolor niebieski
autobusem KZK GOP

linia: 57, 280 (tylko w dni robocze), 692, 699 do przystanku Stare Gliwice – Wiejska. Z przystanku autobusowego w górę ulicą Kozielską (szlak niebieski) ok. 200 m do ulicy Oskara Caro, którą za szlakiem niebieskim do Lasu Dąbrowa,
linia: 57 do przystanku Stare Gliwice – Kozielska. Z przystanku należy się cofnąć ulicą Kozielską ok. 100 m do ulicy Oskara Caro, gdzie spotykamy szlak niebieski, którym wchodzimy do Lasu Dąbrowa

Zakazy obowiązujące w rezerwatach przyrody:

budowy lub rozbudowy obiektów budowlanych i urządzeń technicznych, z wyjątkiem obiektów i urządzeń służących celom rezerwatu przyrody,
chwytania lub zabijania dziko występujących zwierząt, zbierania lub niszczenia jaj, postaci młodocianych i form rozwojowych zwierząt, umyślnego płoszenia zwierząt kręgowych, zbierania poroży, niszczenia nor, gniazd, legowisk i innych schronień zwierząt oraz ich miejsc rozrodu,
pozyskiwania, niszczenia lub umyślnego uszkadzania roślin oraz grzybów,
użytkowania, niszczenia, umyślnego uszkadzania, zanieczyszczania i dokonywania zmian obiektów przyrodniczych, obszarów oraz zasobów, tworów i składników przyrody,
zmiany stosunków wodnych, regulacji rzek i potoków, jeżeli zmiany te nie służą ochronie przyrody,
niszczenia gleby lub zmiany przeznaczenia i użytkowania gruntów,
palenia ognisk i wyrobów tytoniowych oraz używania źródeł światła o otwartym płomieniu, z wyjątkiem miejsc wyznaczonych,
zbioru dziko występujących roślin i grzybów oraz ich części, z wyjątkiem miejsc wyznaczonych,
połowu ryb i innych organizmów wodnych, z wyjątkiem miejsc wyznaczonych w planie ochrony lub zadaniach ochronnych,
ruchu pieszego, rowerowego, narciarskiego i jazdy konnej wierzchem, z wyjątkiem szlaków i tras narciarskich wyznaczonych,
wprowadzania psów na obszary objęte ochroną ścisłą i czynną, z wyjątkiem miejsc wyznaczonych w planie ochrony,
ruchu pojazdów poza drogami publicznymi,
umieszczania tablic, napisów, ogłoszeń reklamowych i innych znaków niezwiązanych z ochroną przyrody, udostępnianiem rezerwatu przyrody, edukacją ekologiczną, z wyjątkiem znaków drogowych i innych znaków związanych z ochroną bezpieczeństwa i porządku powszechnego,
zakłócania ciszy,
wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę terenu,
biwakowania, z wyjątkiem miejsc wyznaczonych,
prowadzenia badań naukowych bez zgody regionalnego dyrektora ochrony środowiska,
organizacji imprez rekreacyjno-sportowych - w parku narodowym bez zgody dyrektora parku narodowego, a w rezerwacie przyrody bez zgody regionalnego dyrektora ochrony środowiska.

Dla bardziej dociekliwych

Opis pzebiegu otuliny wg Rozporządzenia Wojewody Śląskiego nr 51/08 z dnia 25 lipca 2008 roku.

Granica otuliny rezerwatu przyrody „Las Dąbrowa” rozpoczyna przebieg w obrębie ewidencyjnym Stare Gliwice w punkcie położonym na skrzyżowaniu ul. Kozielskiej (działka nr 86) z ul. Wyczółkowskiego (działka nr 85) i biegnie południową krawędzią ul. Kozielskiej (działka nr 86 oraz 1291) w kierunku południowo-wschodnim, aż do styku ze wschodnią granicą działki nr 773, następnie w kierunku południowym granicą działek nr 773 i 774 oraz 773 i 775, aż do granicy działki nr 773 z działką 775 i 826, następnie w kierunku wschodnim północną granicą działki nr 826, aż do zetknięcia z zachodnią granicą działki nr 1297, a następnie w kierunku południowo-wschodnim zachodnią granicą działki nr 1297 aż do zetknięcia z najdalej wysuniętym w kierunku północno-zachodnim punktem działki nr 827 i dalej w kierunku północno-wschodnim granicą działek nr 827 i 1297, aż do zetknięcia z zachodnią granicą działki nr 828, następnie w kierunku południowym granicą działek nr 827 i 828, aż do zetknięcia z północną granicą działki nr 1298, a następnie w kierunku zachodnim północną granicą działki nr 1298, aż do punktu zetknięcia się działek nr 825, 827 i 1298, a następnie w kierunku zachodnim po odcinku łączącym ten punkt z punktem zetknięcia się działek nr 1715, 45 i 50, a następnie w obrębie ewidencyjnym Ostropa Północ w kierunku południowo-zachodnim granicą działek nr 45 i 50, 46 i 49, 47 i 48, aż do zetknięcia z północną granicą działki nr 1717 (planowana ścieżka rowerowa), a następnie w kierunku zachod¬nim północną granicą działki nr 1717, aż do zetknięcia z najdalej wysuniętym w kierunku zachodnim punktem działki nr 1717 (granica gmin Gliwice i Sośnicowice) i dalej na terenie gminy Sośnicowice w obrębie ewidencyjnym Łany Wielkie w kierunku zachodnim północną granicą działki nr 42 (droga), aż do punktu nr 1, położonego na przepuście rowu melioracyjnego, dalej tym rowem w kierunku pół¬nocno-zachodnim i północnym poprzez punkty: nr 2, nr 3, nr 4, a następnie w obrębie ewidencyjnym Kozłów przez punkty: nr 5, nr 6, nr 7, nr 8, nr 9, nr 10, nr 11, aż do przepustu w ciągu Drogi Łabędzkiej (punkt nr 12), a następnie wschodnią krawędzią Drogi Łabędzkiej w kierunku północnym, północno¬-wschodnim i północno-zachodnim przez punkty: nr 13, nr 14, aż do skrzyżowania z ul. Wyczółkowskiego (punkt nr 15, granica gmin Sośnicowice i Gliwice) i dalej na terenie gminy Gliwice w obrębie ewidencyjnym Stare Gliwice w kierunku północno-wschodnim południową krawędzią ul. Wyczółkowskiego (działka nr 85), aż do punktu położonego na skrzyżowaniu z ul. Kozielską (działka nr 86).

Współrzędnie geograficzne punktów wezłowych granic otuliny rezerwatu

Numer	Długość geograficzna E	Szerokość geograficzna N
1	18^o 34' 57"	50^o 17' 40"
2	18^o 34' 53"	50^o 17' 42"
3	18^o 34' 52"	50^o 17' 45"
4	18^o 34' 49"	50^o 17' 45"
5	18^o 34' 41"	50^o 17' 56"
6	18^o 34' 40"	50^o 17' 57"
7	18^o 34' 39"	50^o 18' 01"
8	18^o 34' 47"	50^o 18' 10"
9	18^o 34' 51"	50^o 18' 10"
10	18^o 34' 54"	50^o 18' 17"
11	18^o 34' 54"	50^o 18' 20"
12	18^o 34' 53"	50^o 18' 22"
13	18^o 34' 59"	50^o 18' 30"
14	18^o 35' 23"	50^o 18' 45"
15	18^o 35' 17"	50^o 18' 50"

Na zakończenie

Chętnych zapraszamy do stworzenia albumu o "Lesie Dąbrowa". Album będzie miał na celu pokazanie zmian zachodzących w przyrodzie rezerwatu w czasie roku, w aspekcie czterech pór roku. Zdjęcia będą prezentowały ciekawe ujęcia krajobrazu, osobliwości stworzone przez przyrodę, faunę oraz florę.

Zdjęcia prosimy nadsyłać na adres seba_janas {plaplableble} wp.pl w formacie *.jpg w rozmiarze dłuższego boku 1024 pikseli. Wielkość pliku nie powinna przekraczać 500 kB.

Opracował, opisał i sfotografował Witold Brol, a mapkę przygotował Sebastian Janas